De kracht van beeld

Nooit meer vergeet ik de les, waarin gefilmd werd door een collega. Zij filmde achterin de kring, terwijl ik tegenover haar zat en uitleg gaf over een vouwtechniek.

Achterin de kring, bijna naast de camera, zat een meisje dat de hele tijd naar links en naar rechts wiebelde op haar stoel. Ik sprak haar een aantal keer vermanend toe.

Bij het terugkijken van de beelden was er niet veel nodig om te beseffen dat ik haar onterecht had toegesproken. Midden op de tafel die tussen haar en mij stond, had ik al spullen klaar gezet. Zij kon daardoor niet zien wat ik deed. Ze was juist heel erg betrokken bij de les, terwijl ik vanuit mijn perspectief het idee had, dat ze ongeconcentreerd was en zat te wiebelen.

Schaamrood op mijn kaken. Ik heb nooit meer iets neergezet op tafel tijdens een uitleg.

Gefilmd worden is niet echt waar ik van houd. Ik vind dat ik er anders uitzie en anders klink dan ik van mezelf gewend ben. Al met al behoorlijk confronterend. Zeker in de situatie zoals ik hierboven beschrijf. Maar ook: reuze effectief. Ik heb het nooit vergeten en het filmen heeft er ook toe geleid dat ik iets essentieels in mijn instructie heb veranderd. Daardoor zijn mijn lessen beter geworden.

De camera gaf me in dit geval letterlijk een wisseling van perspectief. En daardoor heb ik geleerd om vanuit het kind te kijken naar mijn eigen handelen.

Voordelen van jezelf op beeld zien

Je ziet jezelf vanuit een ander perspectief. Je ziet wat voor leraar je bent en wilt zijn. Je leert ontwikkelingsgericht te kijken naar je eigen gedrag.

Het prettige van deze manier van werken is dat je de tijd en rust hebt om beelden vaker te bekijken. Je kijkt objectief naar je dagelijkse werk. Je bent je eigen observator. Je ziet ook de andere dingen die er gebeuren, die je in het moment niet ziet: welke initiatieven zijn er bij je leerlingen, welke interacties zijn er tussen hen.

Je wordt je bewust van patronen die er zijn en zo kun je die gericht doorbreken en een volgende keer kiezen voor ander handelen. Je ziet je eigen gedrag en het effect daarvan op de leerlingen. Daardoor kun je beter afstemmen op wat zij nodig hebben.

Filmen in de klas geeft je inzicht in je eigen kracht en kwaliteiten en daar kun je op verder bouwen. Het is makkelijker en effectiever om waar je al goed in bent, meer in te zetten. Wat natuurlijk niet wegneemt, dat je ook kunt (en moet) werken aan leerpunten.

Welke vormen 

Er zijn verschillende manier waarop je met beelden aan het werk kunt gaan. Om te starten en aan het idee te wennen kun je lekker je eigen camera/mobiel ergens neerzetten en laten opnemen.

Een andere mogelijkheid is dat je een collega vraagt om je te filmen. In sommige scholen is er een collega speciaal voor opgeleid. Het fijne hiervan is dat je samen de beelden kunt terugkijken en dat de ander dingen ziet, die jij niet ziet. Iets wat voor jou heel gewoon is, maar waarvan de ander de kwaliteit ziet.

Ook kun je met een coach (eventueel met SVIB opleiding) aan het werk aan de hand van een hulpvraag.

Een andere mogelijkheid is dat je als team om de beurt bij elkaar in de klas filmt, samen naar beelden kijkt, daarop reflecteert en ook op deze manier vormgeeft aan een lerende organisatie.

Het is sowieso belangrijk om te werken aan de hand van een ontwikkel- of hulpvraag. Dit maakt het overzichtelijker om te kijken naar je beeldmateriaal als je wat langer hebt gefilmd. Het helpt je verder om concreet te blijven en echt op je ontwikkeling gericht. Het helpt om te zoeken naar de betekenisvolle momenten met betrekking tot je ontwikkeling.

Hoe kun je beeld inzetten om je eigen handelen te verbeteren? 

Hoe lastig het ook kan zijn als je jezelf ziet op beeld, wees je bewust van geslaagde momenten. Waar word je blij van? Welke kwaliteiten zie je? Wat gaat als vanzelf goed? En vooral: hoe kun je dat versterken?

Geef verder de interactie specifieke aandacht: hoe reageren kinderen op wat je doet, op wat je zegt? Dat geeft je soms meer zinvolle input dan zelf te oordelen over wat je doet of wat je zegt.

Het kan goed zijn om gericht te kijken naar je interactie met bepaalde leerlingen: hoe reageer je op de leerling die veel van je vraagt? Hoe vaak reageer je? En denkend aan mijn ervaring van hierboven: reageer je terecht?

Beelden helpen je om te gaan zien. Ze maken je bewust en daardoor helpen ze om onbewust gedrag te doorbreken. Juist de dingen die je intuïtief goed doet. Video maakt je talent zichtbaar.

Goed in de gaten houden!!!

AVG is soms best ingewikkeld. Op de meeste scholen zijn er afspraken over filmen in de klas en over het bekijken en bewaren van filmbeelden. Check dit goed!